Goedewaagen, Royal

Naam: 
Goedewaagen, Royal
Plaats: 
Gouda / Nieuw-Buinen
Nationaliteit: 
Nederland
Werkperiode: 
17e eeuw - nu
Geschiedenis bedrijf: 

1779. De naam Goedewaagen kan voor het eerst met aardewerk verbonden worden als Dirck Goedewagen (met één a) opgenomen wordt in het pijpenmakersgilde en daarmee de eerste pijpenfabrikant wordt van vele generaties Goedewaagen. In 1853 koopt kleinzoon Pieter Goedewaagen de huishoudelijk aardewerkfabriek De Star, die in ieder geval al produceerde vanaf 1630. In 1923/25 vindt de overname plaats van De Distel te Amsterdam. Daarmee wordt Goedewaagen tegelijk kunstaardewerkfabriek. Onder leiding van bekende kunstenaars als Willem Hendrik van Norden (1883-1978), Carel Adolph Lion Cachet en Theo Nieuwenhuis worden monumentale tegeltableaus vervaardigd. In 1964 verkrijgt Goedewaagen na het faillissement van Plateelbakkerij Zuid-Holland te Gouda een aantal moedervormen van dat bedrijf, waarmee Delfts blauw aardewerk gemaakt kan worden. Tussen 1963 en 1981 wordt de productie in fasen overgebracht naar Nieuw-Buinen (dr). In 1982 gaat het bedrijf failliet. In 1983 koopt Jan Kamer, de vroegere exportmanager van Goedewaagen, de fabriek en maakt een doorstart mer 23 personeelsleden. De nieuwe naam is BV Goedewaagen-Gouda. Door het faillissement is het predicaat 'koninklijk' komen te vervallen. Royal mag wel worden gevoerd, een toevoeging overigens die al sinds 1925 in gebruik is bij het bedrijf. In 1989 neemt Goedewaagen de eind jaren dertig opgerichte aardewerkfabriek Flora over. Deze is in 1980 van Gouda naar Hardenberg verhuisd (tekst Pluis 2008). 

Afbeeldingen: aanzien (verlaten?) fabriekspanden in 1976-77 (bron Pijpenkabinet Amsterdam); foto draaierij, circa 1912 (bron Pijpenkabinet Amsterdam); winkelkaart uit 1929, ontwerp Piet van der Hem (bron Pijpenkabinet Amsterdam); tegeltableau De Pijproker, ontwerp en uitvoering Willem van Norden, locatie Station Gouda.

Werk: 

Bij Royal Goedewaagen zijn aanvankelijk allerlei varianten van Goudse kleipijpen vervaardigd. Wanneer deze in de tweede helft van de 19e eeuw weggeconcurreerd zijn door veel practischer pijpen uit het buitenland zoekt Goedewaagen nieuwe wegen. Zo wordt het een producent met een breed assortiment: onder andere gebruiksaardewerk, in de gietmal gegoten plateel vormen met decors direct op de scherf geschilderd, handgedraaid aardewerk met een geschilderd decor in de tinglazuur, tegels en tegeltableaus, Delfts blauw en 'moderne' serviezen.

Bibliografie: 
  • Visser, Friggo, 'Ceramiek en tegeltableaus', in: C.A. Lion Cacjhet, 1864-1945, Assen 1994.
  • Duco, D.H., Koninklijke Goedewaagen (1779-1982). Een veelzijdig ceramisch bedrijf, Leiden 1999.
  • Visser, Friggo, Willem Hendrik van Norden (1883-1978); het kunstatelier van 1960 gereconstrueerd. Catalogus, Vriescheloo 2001.
  • Pluis, Jan, Nederlandse Tegels 1900-2000, 2008.